Fakt realizacji w 1928 roku w Biedrusku scen do filmu Leonarda Buczkowskiego „Szaleńcy”, jest dobrze znany i udokumentowany. Zachowały się do dziś – szczątkowe co prawda – relacje z samego kręcenia filmu, pierwsze recenzje, jaki i kopia filmu. Prace na planie w Biedrusku były prowadzone wiosną 1928 roku , a oto jak opisywał je w czwartek 17 maja wydawany w Poznaniu „Nowy Kurjer”:
/autor opracowania: Jan Marek Ka/
Film powstawał w Poznaniu i w jego okolicach, wieści o postępach w produkcji rozchodziły się najpierw po Wielkopolsce, później docierały w inne regiony kraju, w tym do stolicy.
Można zauważyć, że wielkopolska prasa lokalna okresu międzywojennego (również tak jak i to ma miejsce współcześnie) szukała sensacji, aby zainteresować swoim tekstem czytelnika. W dwa miesiące po publikacji „Nowego Kurjera” , „Orędownik Ostrowski” również donosił o pracach filmowych w Biedrusku. Swoją relację skrócił jednakże, tylko do opisania nieszczęśliwego wypadku, który miał miejsce na planie.
Na dwa tygodnie przed premierą filmu warszawski „Nasz Przegląd” zamieścił obszerny tekst, który musiał powstać po przedpremierowej projekcji dla prasy, gdyż oprócz opisu zarysu fabuły dowiadujemy się również o tym, że :
„[…] film „Szaleńcy” zaopatrzony jest w sceny wojenne i masowe o tak wielkim rozmachu i potędze wrażenia, że stanowić one mogą śmiało prawdziwy ewenement nie tylko w kinematografji polskiej, ale i ogólnoświatowej.”
Według pierwszego źródła doszło do wypadku, aktor Marian Czauski odrzucił propozycję przerwania zdjęć i wziął udział w kręceniu kolejnych scen batalistycznych, które od kilku dni trwały dzień i noc bez przerwy. Taka informacja poszła w świat z Poznania.
Tekst z drugiego źródła opublikowany po około dwóch miesiącach informuje, że boleśnie poranionego aktora odwieziono do szpitala. Tak przedstawiano ją w Ostrowie Wielkopolskim.
I w końcu trzecie źródło, po trzech miesiącach od zdarzenia podaje, że Czauski zażądał zastrzyku z morfiny domagając się kontynuowania zdjęć , jednakże przeważyło zdanie lekarza i zdjęcia przerwano na tydzień. Taka wersja – jak z zabawy w głuchy telefon – pojawiła się w Warszawie.
Jedno jest pewne, nieszczęśliwe zdarzenie miało miejsce, a film i tak powstał, aktor odtwarzał później kolejne sceny.
Film był realizowany nie tylko na obszarze poligonu, ale i w samym Biedrusku, a w wielu scenach widoczne są charakterystyczne zabudowania z tamtych lat. Dla przykładu na poniższych kadrach widzimy w tle drewniane baraki z Biedruska:
Źródło zdjęcia : http://www.iluzjon.fn.org.pl
Co ciekawe, w prasowych reklamach filmu czasami wymieniano również, jakie jednostki wojskowe wspomagały filmowców. W zapowiedzi zamieszczonej w katowickiej „Polonii” wymieniono współudział „następujących formacyj wojskowych”:
W pierwszym numerze dwutygodnika „Kino Teatr” z 1 października 1928 roku zamieszczono analizę artystycznych wartości filmu. Dość przychylnie opisano zdjęcia plenerowo zauważając, że:
„[…] Krajobraz jest ujęty w „Szaleńcach”, tak jak w żadnym dotychczas filmie polskim – plenery w Biedrusku pod Poznaniem robione, podobne są najosobniejszym miedziorytom, światłem operuje się tu niezwykle umiejętnie, nawet szminka, rzecz u nas najrzadsza, jest stosowana po europejsku. „Szaleńcy” to wielki krok naprzód polskiej kinematografji.”
Małgorzata i Marek Hendrykowscy w książce „Film w Poznaniu i Wielkopolsce 1896-1996” zwracają jeszcze uwagę, że do filmu wykorzystano poznańskich i lwowskich aktorów, a do scen batalistycznych zaangażowano poznańskie jednostki wojskowe. Wspomina się tu również, że film współfinansowany był przez ziemiaństwo Wielkopolski, choć inne źródła mówią nie tylko o częściowym, ale i o całkowitym tylko poznańskim zaangażowaniu finansowym w powstanie filmu.
Źródło: Małgorzata i Marek Hendrykowscy „Film w Poznaniu i Wielkopolsce 1896-1996”
W gminie Suchy Las obraz „Szaleńcy” jest znany, był wyświetlany w 2013 roku z okazji obchodów Dnia Niepodległości. Seans był poprzedzony zapowiedziami w „Gazecie Sucholeskiej”.
Źródło: Gazeta Sucholeska październik 2013.
Źródło: Gazeta Sucholeska październik 2013.
Konsekwentnie w numerze listopadowym, ta sama gazeta przedstawiła relację z uroczystego seansu.
Tu z kolei, dowiadujemy się, że: „Oglądając „Szaleńców” wypatrzyć można zabudowę charakterystyczną dla ówczesnego Biedruska i Soboty.”
Pięć lat po realizacji w 1923 roku „Bartka Zwycięzcy”, w 1928 roku Biedrusko po raz kolejny użyczyło swoich plenerów innemu polskiemu filmowi – „Szaleńcom” Leonarda Buczkowskiego, gdzie oprócz ujęć na poligonie filmowano również samą miejscowość.
Po opublikowaniu tego artykułu powyższe zdanie winno uzupełnić spisywaną historię naszej miejscowości.
/ W drugiej części artykułu omówione zostaną kulisy powstawania, fabuła i przyjęcie filmu przez publiczność./
Komentarze
Dodaj komentarz