Stare cmentarze, mogiły i miejsca pamięci w Biedrusku

W poniższym artykule przedstawimy Wam historię, zdjęcia i lokalizacje nekropolii, których możecie nie kojarzyć, a możecie je odwiedzić – wirtualnie i fizycznie (dwie na 100%). Wszystko w Biedrusku lub niedalekiej okolicy.

Tekst ten stanowi podsumowanie ubiegłorocznej akcji #PrzywracamyGodność #PodtrzymujemyPamięć gdzie w kilkunastu postach na naszym Facebook’u zachęcaliśmy do odwiedzin tych miejsc, ale także do poszerzania wiedzy i rozmyślań nad tym co już przeminęło.

Cmentarz Wojenny Żołnierzy Radzieckich i Rosyjskich

Lokalizacja: kliknij TUTAJ
Powstał w 1920 roku. Aktualnie widoczna w terenie jest jedna mogiła, którą otacza płotek. Miejsce to, rok temu, zostało wysprzątane i uporządkowane przez pracowników 14 Wojskowego Oddziału Gospodarczego wraz z Panem Krzysztofem Łączkowskim. Do tej pory, po rozwiązaniu 3 Pułku Rakiet, o niezarastanie i corocznie zapalone znicze dbali miejscowi harcerze z Biedruska (46 GDH „WIDMO”) i okoliczni mieszkańcy.

Od kilku lat temat przywrócenia godności temu miejscu porusza Pan Mieczysław Dej.
Artykuły o tym miejscu, zredagowane przez Pana Mieczysława Deja:
https://ebiedrusko.pl/…/zaginiona-mogila-w-biedrusku…/https://ebiedrusko.pl/…/historyczne…/zaginione-mogily/

Podpowiedź dotycząca dojścia do mogił, tak aby nie wejść na teren poligonu: kliknij TUTAJ

---

Dawny Cmentarz Wojskowy w Biedrusku

Lokalizacja: kliknij TUTAJ
Powstał na przełomie XIX i XX wieku podczas tworzenia Obozu Ćwiczebnego przez wojska pruskie w Biedrusku.

Dobrze zachowanych jest kilkanaście mogił. Na cmentarzu spoczywają osoby różnych wyznań: katolicy, protestanci, prawosławni (osobna południowo-zachodnia część).

Spoczywają tu między innymi żołnierze 57 Pułku Piechoty z tragicznie zakończonej przeprawy przez Wartę w 1924 roku, a także pruski komendant OC Biedrusko.Położony jest w południowo-wschodniej części miejscowości.

Najłatwiej tam trafić pieszo lub rowerem: podróżując ulicą Poznańską, za stacją paliw skręcamy w lewo w pierwszą polną drogą, a następnie po około 250m skręcamy w lewo w las gdy po naszej prawej stronie mamy już młody las sosnowy. Łatwe dojście jest też od Os. Jesionowego, a dokładnie od ulicy Truflowej lub nowego placu zabaw.

Aktualnie o porządek na cmentarzu dbają żołnierze i pracownicy cywilni Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych Poznań, Koło Przyjaciół Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu oraz okoliczni mieszkańcy. Dużą rolę w oznakowaniu cmentarza i przywracanie pamięci wśród mieszkańców odegrali działacze społeczni: Patryk Kempiak i Artur Miedziarek.

Więcej zdjęć i ciekawostek w komentarzach postu: kliknij TUTAJ

---

Dawny Cmentarz Parafialny przy nieistniejącej już parafii p.w. Ścięcia Św. Jana Chrzciciela

Lokalizacja: kliknij TUTAJ
Właściwie to powinniśmy napisać: dwa cmentarze, kilka miejsc pochówku i figurka/kapliczka.
Dlaczego?
Odpowiedź w artykułach na eBiedrusko.pl (autorzy: Jan Marek Ka, Mieczysław Dej, Grzegorz Mencel)
Artykuły: Kliknij TUTAJ
Tam także więcej zdjęć

• 

• 

• 

(W tym roku nie mamy informacji o możliwości dojazdu przez poligon)

Ciekawostka z Cmentarza w Chojnicy:
treść na nagrobku: „Tu spoczywa nasza ukochana córeczka Marynia Osiecka, ur.03.07.1895zm.14.09.1895”
Zdjęcie czarno białe – sprzed 40 lat.
Źródło: Grzegorz „Gregorius”, wtg-gniazdo

---

Pomnik 7 Pułku Strzelców Konnych Wielkopolskich

Lokalizacja: kliknij TUTAJ
Nie jest to miejsce pochówku, ale punkt gdzie zapala się znicz pamiętając o bohaterach II Wojny Światowej.

Warto wspomnieć, że kiedyś wspólnie z pomnikiem istniała przy ulicy Ogrodowej tablica pamięci „CHWAŁA BOHATEROM 1939-1945” na kamiennej podmurówce. Ponadto znajduje się tam (ul. Wolności/Ogrodowa) „Krzyż Milenijny”, który powstał za sprawą spontanicznego postanowienia i pracy Mieszkańców.

• 

• 

• 

• 

Tablicę pamięci obiecał odnowić i ulokować ponownie Wójt Gminy Suchy Las. Wciąż trzymamy za słowo.

Ciekawostka od Pana Mieczysława Deja:
Warto zwrócić uwagę, że pod metalową tabliczką z opisem kryje się kapsuła z ziemią z wrześniowy pól bitewnych 7 PSK Wlkp. w 1939 roku. Kapsułę przeniesiono w lipcu 2019 roku z poprzedniego postumentu. Oznakowano wspomnianą tabliczką, „ZIEMIA Z PÓL BITEWNYCH”. Kapsuła z ziemią to efekt jednej z podróży historyczno-geograficznych uczniów naszej szkoły wraz z kombatantami w roku 199(?). Tabliczkę u podstawy pomnika widać za zniczem 17 WBZ. Wszystko to dzięki naszym Radnym przy wsparciu UG.

---

Grodzisko Wczesnośredniowieczne i Grobowiec Rodziny Douchy

„Grodzisko znajduje się na wzniesieniu terenu w liściastym lesie i stanowi wzgórze morenowe rynny polodowcowego jeziora. Pochodzi z wczesnego średniowiecza, usytuowane przy krawędzi potężnej skarpy, opadającej w dolinę leśnego strumienia, okalającego podstawę wzgórza od północy i od wschodu. Południowa skarpa wzgórza, schodzi w kierunku brzegu jeziora. Budując ten obiekt wykorzystano naturalne warunki obronne, zapewniające trudną i ograniczoną dostępność. To wręcz idealne miejsce obronne, pod względem możliwości terenowych. Dobrze zachowane obwałowanie grodziska, o średnicy ok. 80 m, kryje okrągłą kotlinę o średnicy 30 m. Wały mają wysokość od 4 do 5 m. Zachodni wał oddziela głęboki przekop od pozostałej części wzgórza. Skarpa wschodnia opada stromym urwiskiem w kierunku kolejnego, niższego wyniesienia terenu. Kryje łukowo sklepioną zrujnowaną budowlę – murowany, klinkierowy, wyekshumowany grobowiec. To miejsce spoczynku dawnych właścicieli pobliskiego Moraska, francuskiej rodziny Douchy***, która przybyła tutaj w czasach napoleońskich(…).”

Cytat pochodzi z artykułu „Poligonowe uroczyska”, który zredagował Pan Mieczysław Dej kliknij TUTAJ

• 

• 

• 

• 

• 

Miejsce na dziś niedostępne z uwagi na zamknięty obszar poligonu, dlatego tym bardziej polecamy powyższy artykuł wraz z tematycznie powiązanymi tekstami, które wymienia w treści autor.

Polecamy także ciekawą dyskusję w komentarzach postu: kliknij TUTAJ

---

Symboliczne miejsce pochówku Wojciecha Bogusławskiego wraz z pomnikiem informującym o urodzeniu w Glinnie i honorującym jego osobę mianem Ojca Teatru Polskiego.

Lokalizacja: kliknij TUTAJ
Glinno to bardzo ciekawe miejsce na mapie niedostępnego Poligonu Biedrusko. Oprócz wymienionych powyżej w tymże miejscu mamy także stary krzyż drewniany (niestety już na ziemi), a także od niedawna tablicę z charakterystyką niegdyś ulokowanego tam dworu.

• 

• 

• 

• 

• 

Wyjątkowo ciekawie prezentuje się historia dużego głazu, na której obecnie zawieszona jest tablica. Mówimy „obecnie”, gdyż kiedyś….

Najlepiej opowie o tym opracowanie: Jana Marka Ka: https://ebiedrusko.pl/…/widziane-z-biedruska-od…/

Praca zbiorowa Redaktorów/Twórców eBiedrusko.pl; zredagował Mieczysław Dej: https://ebiedrusko.pl/…/widziane-z-biedruska-cesarski…/

---

Pomnik Ofiar Faszyzmu na terenie nieistniejącej wsi Łagiewniki, odsłonięty uroczyście 12 maja 1968 roku.

Lokalizacja: kliknij TUTAJ
Jest to miejsce pamięci, przywołujące historię mordu dokonanego na miejscowej ludności, przez żołnierzy niemieckich podczas II Wojny Światowej.

• 

• 

• 

• 

Co dokładnie wydarzyło się w Łagiewnikach na początku wojny?
Z pomocą przychodzi artykuł polskaniezwykla.pl:

„2 września na polach pomiędzy Łagiewnikami a Glinnem rozegrała się walka powietrzna, w czasie której ppor. Włodzimierz Gedymin na myśliwcu P-11c zestrzelił niemiecki samolot Heinkel -111. Niemiecka maszyna eksplodowała, a lotnicy próbowali się ratować. Jeden z nich zginął (po skoku nie otworzył się spadochron), dwóch ujęli mieszkańcy Łagiewnik i po opatrzeniu ran przekazali ich w ręce polskiego wojska, a los czwartego jest nieznany.

Po wkroczeniu wojsk niemieckich przeprowadzono aresztowania wśród mieszkańców Łagiewnik i okolicznych wiosek. Czternaście osób spośród aresztowanych zostało skazanych na karę śmierci. Po wojnie, w 1947 r. poszerzono teren poligonu i Łagiewniki wraz z okolicznymi wioskami zostały wysiedlone, a zabudowania gospodarcze rozebrano.

W latach ’60 zrodził się pomysł, aby upamiętnić mieszkańców, którzy zapłacili życiem za udział w opisanej akcji. Środki na budowę pomnika pozyskano z organizacji zabaw, imprez szkolnych i zbiórek publicznych. Tablicę pamiątkową odlano z zebranych przez mieszkańców 200 kg mosiądzu i miedzi. Pomnik postawiono w miejscu, gdzie przed wojną stał pałac. Uroczystość odsłonięcia pomnika odbyła się 12 maja 1968 r. Co roku w tym miejscu odbywają się uroczystości związane z rocznicą wybuchu II wojny światowej.”

---

Tzw. „Cmentarzysko Krzyży” oraz dawne cmentarze: pierwszy nieistniejącej już parafii św. Mikołaja i św. Barbary w Radzimiu, a drugi to pochówki choleryczne.

Lokalizacja: kliknij TUTAJ
Miejsce niezwykłe!
Opisane w publikacjach Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Murowanej Goślinie

Na eBiedrusko.pl temat poruszył Pan Mieczysław Dej: https://ebiedrusko.pl/…/cmentarzysko-krzyzy-we-wsi…/

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

W artykule widnieje taki cytat:
„(…) Zdarza się, że krzyże przenoszone są na inne miejsca z powodu zmiany sposobu użytkowania terenu. Jeśli przenosi się krzyże na inne miejsca, a nie likwiduje się ich należy domniemywać, że chce się w ten sposób uszanować wartości płynące z krzyża, a także nie dopuścić do dewastacji tego, co zostało z tak wielkim trudem dzięki krzyżowi osiągnięte. Materiały, których użyto do budowy krzyży, stają się w przekonaniu większości katolików „uświęcone”, dlatego też nawet po uszkodzeniu lub zniszczeniu obiektu trzeba się z nimi obchodzić z szacunkiem.

Usunięte fragmenty lub całość nie wolno wyrzucać,co najwyżej należy spalić lub zakopać obok nowych obiektów.

Co można zrobić ze starymi krzyżami? Można je również przenieść na tzw. cmentarzyska krzyży.„

---

Krzyż niedaleko osady Łysy Młyn.

Lokalizacja: kliknij TUTAJ
Jaka jest historia i znaczenie tego miejsca?
Nieco podpowiada nam Pan Paweł Skrzypalik:
„Kilka tropów poddam już teraz: cmentarz epidemiczny raczej odpada – jeśli w ogóle je na messtichblatterach oznaczano, to jako „Cholera Khf”, a do tego starano się nie zakładać ich blisko rzek, cieków, zbiorników wodnych, na terenach zalewowych i podmokłych… Jako ewangelicki Begräbnisplatz, ten z Liss Mühle mógł popaść w zapomnienie już na początku XX w. – zmienili się parafianie (i parafie). Komisja Kolonizacyjna osiedliła tam kolonistów – Niemców z terenów Galicji, a nawet z Rosji, zatem nie czuli się oni związani z dawną wspólnotą Kreuzkirche jeszcze z czasów olęderskich osad (XVIII w.). Po dość pikantnym konflikcie okoliczne wsie i folwarki podzielono pomiędzy nową parafię w Morasku i stare z Poznania, Murowanej Gośliny i Rokietnicy… Zatem, obstawiam jednak mały, wiejski cmentarzyk podpoznańskich ewangelików z końca XIX w.”

• 

• 

• 

---

Na zakończenie obiecujemy, że wątek może być i będzie uzupełniany.

Zachęcamy do dalszej zadumy, i poszukiwań. Każdego dnia ktoś udowadnia, że powiedzenie „Wszystko już zostało odkryte” jest nietrafione.

Dokonują tego archeolodzy, nasi autorzy na eBiedrusko.pl, ale także zwykli aczkolwiek ciekawi świata ludzie. Po odkryciu lub ponownym skatalogowaniu miejsca pochówku/kultu zawsze warto zapalić znicz. Niekoniecznie musi być taki z płomieniem!

Dziś, jeszcze lepiej, pamięć pielęgnuje zdjęcie, film lub artykuł w dowolnym portalu/czasopiśmie/blogu historycznym.

By nieco Was jeszcze zaciekawić, wrzucamy kilka zdjęć obiektów mało znanych. Niektóre były już opisywane na naszych łamach. Inne nie gościły na eB z uwagi na lokalizację poza granicami poligonu i samego Biedruska. Jesteśmy ciekawi czy obiekty te, są Wam znajome?

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Komentarze