W nowo powstałej zakładce O Biedrusku przybyła skondensowana dawka informacji o naszym Osiedlu, w tym opisana jest Infrastruktura komunikacyjna i podparta umieszczonym: Planem ulic Biedruska.
Pozwolę sobie zwrócić uwagę na ulicę 7 Pułku Strzelców Konnych Wielkopolskich w kierunku Chojnicy. Między ulicą Leśną a duktem leśnym naniesiono charakterystyczny znak topograficzny opisujący pomnik, mogiłę itp.
Wielu z nas zadaje sobie pytanie, o jaki obiekt w tym miejscu chodzi? Niestety, na nic zda się spacer do tego miejsca. Nic nie wskazuje by tam było cokolwiek świadczące o tym, że na mapach topograficznych nie przypadkowo ten znak naniesiono. To miejsce i ślad pamięci, które za naszym biernym przyzwoleniem zaciera czas. Przy tym nadmienię, że źle o nas świadczy, za sprawą obojętności jaka dopada urzędników samorządu lokalnego i niestety mieszkańców. To Bratnia Mogiła*, w której pochowano jeńców radzieckich (sowieckich) z wojny polsko – bolszewickiej 1919 – 1920 roku.
Niespełna 100 lat temu do Biedruska skierowano grupę wspomnianych jeńców, wziętych do niewoli,prawdopodobnie podczas Bitwy Warszawskiej. Zakwaterowani w barakach wojskowych pracowali na terenie poligonu w oczekiwaniu na wymianę jeńców między II RP a ówczesnym ZSRR. Bieda, tyfus i przede wszystkim choroby spowodowały, że wielu z nich w naturalny sposób zmarło. Decyzją władz wojskowych, to właśnie w tym miejscu grzebano zmarłych jeńców. Do końca lat 90 – tych o tym świadczył niewielki kopiec i stosunkowo duży drewniany, charakterystyczny krzyż prawosławny. Dla nas żołnierzy stanowił specyficzny punkt orientacyjny.
Warunki atmosferyczne spowodowały, że zbutwiały krzyż przewrócił się, grób zarósł trawą i w szybkim tempie to miejsce stawało się niewidoczne. Na mój wniosek w 2000 roku, dzięki pani Grażynie Głowackiej przewodniczącej Rady Gminy Suchy Las oraz przy wsparciu leśniczego, poprawiono ziemny grób i umieszczono nowy, niewielki metalowy krzyż przywracając w tym miejscu charakter leśnej mogiły. Teren do dzisiaj jest zabezpieczony prymitywnym ogrodzeniem, takim jakim pracownicy leśni grodzą szkółki leśne. Tym samym dostępny dla wandali. Złomiarze zrobili swoje, i ślad po krzyżu zaginął a Bratnia Mogiła pozostała, wyłącznie na mapie i w pamięci starszych mieszkańców Biedruska.
Fragment mapy z 1944 roku, gdzie w miejscu mogiły widać jedynie nieokreślone ścieżki
Prawdopodobnie powyższa historia ma związek z Obozem Jenieckim Nr.1 pod Strzałkowem**. To tam kierowano duże transporty jeńców (a w późniejszym okresie internowanych) i w nieznanych mi okolicznościach podjęto decyzję o wydzieleniu z nich grupy tutaj przybyłej. Mało jest informacji na ten temat a ja opieram się na opowiadaniach starszych kolegów. I dodam, że liczę na to, iż są wśród nas mieszkańcy posiadający zdjęcia tej mogiły. Ufam, że stać nas, przy wsparciu urzędu gminy oraz nadleśnictwa, na przywrócenie godności tego miejsca a nawet oznakowanie: – Ku pamięci!
*Program Rewitalizacji Obszarów Powojskowych w miejscowości Biedrusko na lata 2010 – 2018, str. 30: – http://bip.suchylas.pl/uploads/File/ZP/PROPW__Biedrusko__18_03_10.pdf;
(…)mogiły: – Żołnierzy radzieckich z okresu wojny polsko – bolszewickiej 1919-1920;
** (…)Zawieszenie broni w wojnie polsko-bolszewickiej weszło w życie 18 października 1920 roku. Po wejściu w życie zawieszenia broni obóz został przekształcony w miejsce przetrzymywania osób internowanych, w tym żołnierzy Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej.Ostatecznie obóz przestał funkcjonować 31 sierpnia 1924 roku.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Ob%C3%B3z_jeniecki_pod_Strza%C5%82kowem;
To w Strzałkowie, a u nas? Obozy przestały funkcjonować, niestety cmentarze i mogiły pozostały.
Ten artykuł wymaga uzupełnienia przez innych ale też ustalenia źródeł.
Mieczysław DEJ, 4 luty 2015 roku
Komentarze
2 odpowiedzi na „Zaginiona mogiła w Biedrusku (autor: Mieczysław Dej)”