Biedrusko w Powstaniu Wielkopolskim. To temat który nurtuje nas od lat, a ostatnio wraca i wymaga doprecyzowania okoliczności oraz zdarzeń jakie na przełomie 1918/19 roku zaszły w naszej miejscowości. To punkt zwrotny w lokalnej historii, a zarazem początek dwudziestolecia międzywojennego. Podejmowane wątki tworzą sumę wiedzy o nas i pozwalają podjąć dalsze działania, w tym podzielić się dotychczasowymi ustaleniami, przypuszczeniami, wątpliwościami i innymi.
/Praca zbiorowa Redaktorów/Twórców eBiedrusko.pl; zredagował Mieczysław Dej/
W 1919 roku, po przejęciu OC Biedrusko przez powstańców, dla upamiętnienia zwycięskiego zrywu Wielkopolan, na tutejszym poligonie wzgórzom nadano nowe nazwy. Na ówczesne czasy dumnie brzmiały wszystkie, a najbardziej te związane z wydarzeniami w okresie od 27 grudnia 1918 do 16 lutego 1919 roku:
– Góra POWSTAŃCÓW, to wzgórze 105,7 przy drodze do Chludowa;
– Góra DWUDZIESTEGO SIÓDMEGO GRUDNIA, to niewielkie wzniesienie 78,5 przed Olszynką, obecnie za parafialnym cmentarzem.
Inne, wielokrotnie opisano na portalu i profilu eBiedrusko. Polskie nazwy wzgórz, lasów i okolicznych miejscowości były swoistym dowartościowaniem po 123 latach niewoli, ale też celem codziennych działań. Taka była potrzeba chwili. Ćwiczący na poligonie utrwalali polskość w swojej świadomości i na odzyskanych ziemiach. Ten proces był wielokrotnie zmieniany, bo taka jest nasza historia. Niestety, ich brzmienia wraz z „wichrami” czasów zmieniały się nazwy.
Jakie obecnie mają miana? Nieprecyzyjnie podawane są wysokości, co wynika z opisów kartograficznych, skali map i różnych odwzorowań.
Od pruskich czasów służą ćwiczącym do orientacji w terenie, zarówno topograficznej jak też taktycznej.
Na załączonych fragmentach map można dostrzec inne, większe wzgórza i poważnie brzmiące nazwy. Jedno z nich to Góra MARSZAŁKA FOCHA, o której pisaliśmy pytając o posadzoną tam okolicznościową lipę – drzewo pamięci. To wzgórze 98,5 z dominującą niebieską, metalową wieżą obserwacyjną, nieopodal Chojnicy. Przy strzelnicy czołgowej.
By zadane pytanie nie pozostało bez odpowiedzi należy dopowiedzieć, że obecnie nie używa się nazw wzgórz: – Góra POWSTAŃCÓW, Góra DWUDZIESTEGO SIÓDMEGO GRUDNIA, Góra MARSZAŁKA FOCHA. Na mapach, wzgórza te są opisane wysokością przy odpowiednim znaku fotograficznym. Inne, w dalszej okolicy większe wzniesienia, ku pamięci opisano postaciami historycznymi, co przedstawiają fragmenty map. Znane są też ćwiczącym żołnierzom i administrującym poligonem.
Dla wielu czytających, może te szczegóły są mniej istotne. Jednak zapisane zostaną w archiwum portalu, ale też są swoistą ciekawostką, że wówczas czyniono starania by wydarzenia Powstania Wielkopolskiego na trwałe zaznaczyć, zapisać i pamiętać. Niestety wichry naszej historii niosły kolejne zmiany. Pisząc o tym, dowodzimy, że tych wątków w temacie trochę mamy. Zarówno tych historycznych jak też obecnych, rocznicowych.
Przy tej okazji można zwrócić uwagę na to, że zachowała się nazwa: – Góra ŚWIERCZEWSKIEGO.
Proponujemy też, według mapy umiejscowić kościół w Biedrusku. Nie jest to działka na której znajduje się nasza kaplica, ani też działka zaplanowana pod budowę nowego kościoła. Zatem i tym razem zapytamy, dlaczego ta działka, w tym miejscu?
Wracając do wzgórza z lipą, ten wątek można podsumować tak:
– Wzgórze Cesarza Wilhelma, Góra Powstańca* (nie mylić z Górą Powstańców), Wzgórze Marszałka Focha, Wzgórze Piłsudskiego, Wzgórze Rokosowskiego, Góra Stalina i inne … To tylko wzgórze 98,5.
Przez pewien okres Górę POWSTAŃCÓW, na mapach opisywano Wzgórze PARTYZANTÓW, a na Górę DWUDZIESTEGO SIÓDMEGO GRUDNIA, żołnierze w swoim żargonie mówili MONTE CASSINO. To wzgórze z przyczyn obiektywnych utkwiło w pamięci wielu żołnierzy, szczególnie żołnierzom byłej zasadniczej służby wojskowej. Natomiast, młodzież to miejsce nazywa GÓRKĄ ŚMIERCI, zapewne dlatego, iż jest to strome i zadrzewione wzniesienie, na które pomimo ryzyka uczęszczano zimą z sankami.
Na zakończenie proponujemy i przypominamy kilka oznak wynikających z umundurowania Powstańców Wielkopolskich. Dzisiaj dumnie noszonych przez Wielkopolan podczas rocznic, świąt oraz innych okoliczności.
* W Internecie, poznając wpisy na blogach, można w odniesieniu do wzgórza 98,5 spotkać określenie Góra POWSTAŃCA. To właśnie po zasadzeniu pamiątkowej lipy nadano nazwę wzgórza – Góra MARSZAŁKA FOCHA. I nie jest to ta sama Góra POWSTAŃCÓW.
Komentarze
Jedna odpowiedź na „Widziane z Biedruska. Z WIATREM HISTORII …”