OC Biedrusko, to klasyczny zespół koszarowy z końca XIX w. i początku XX w. Wybudowany z cegły ceramicznej o prostych, klarownych elewacjach, dekorowanych detalem architektonicznym typowym dla czasu powstania. Część budynków przetrwała i są nadal użytkowane zgodnie ze swoją pierwotną funkcją. Pozostają w obrębie koszar i parku technicznego jednostki wojskowej. Inne przekształcono na budynki mieszkalne, handlowe lub użytku publicznego, w tym stanowiące własność prywatną.
/Materiały zebrał i przedstawił: Mieczysław Dej/
By nie przywoływać wszystkich, wielokrotnie opisywanych i komentowanych, już na początku odkrywamy zaplanowaną kartę. O „STAREJ POCZCIE” mowa. Proponujemy poświęcić chwilę by przeczytać niniejsze opracowanie, ale też by zwrócić uwagę na ten specyficzny budynek przy ulicy 1 Maja. To mimowolny „świadek”, a może na swój sposób jeden z pomników minionych 120 lat naszej historii.
Odwach czyli tzw „stara poczta”
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Powstał w ramach budowy pruskiego obozu wojskowego, przy czym funkcję placówki pocztowej poszerzono o wartownię garnizonową z aresztem. Z czasem dobudowano stację telegraficzną. Architekturą nie odbiegał od cywilnych budynków poczty, licznie powstających w różnych zakątkach Prus. Wiele elementów jest charakterystycznych dla innych budynków, zarówno wojskowych jak też cywilnych. W tym okresie w większych miastach powstawały nowe budynki administracji publicznej, samorządowej, sądy, banki, poczty, szpitale, remizy strażackie, posterunki policji, izby celne oraz strażnice graniczne. Obecnie w Biedrusku z tego okresu możemy wskazać niektóre budynki koszarowe, wieżę ciśnień, szkołę, kasyno, przedszkole, wagę, kuźnię i inne. Aktualny stan i utrzymanie są zróżnicowane, ale mimo to cech wspólnych można zauważyć wiele. Dzięki temu, że budowle użyteczności publicznej pochodzące z terenu zaboru pruskiego charakteryzują się jednorodnością i spójnością stylistyczną. Takie były wówczas stosowane jednolite wzorce, akceptowane przez „policję budowlaną”. Wznoszone w formach z zastosowaniem bogatego detalu architektonicznego. Charakteryzowały się elewacjami z czerwonej i glazurowanej cegły oraz charakterystycznymi elementami w postaci półkoliście zamkniętych okien. Specyfika powstających koszar i obozu powodowała, że budynki były niewielkie i zwykle parterowe. Rzadziej dwukondygnacyjne (szkoła, przedszkole, poczta), o elewacjach ceglanych, nietynkowanych lub z partiami pokrytymi tynkiem i dekoracyjnie obramowanymi otworami okiennymi oraz drzwiowymi. Budynek poczty zachował regułę i przez blisko 90 lat nie zmieniał swej pierwotnej funkcji, dzięki czemu pozostał w dobrym stanie technicznym. Wygląd zewnętrzny, do czasu, nie podlegał większym przekształceniom. Był nietynkowany, o elewacji z czerwonej cegły. Zachodzące zmiany i brak koncepcji utrzymania spowodowały, że tylko częściowo udało się zachować pierwotny charakter budowli. Niestety, przeznaczenia już nie.
To nie ocena z naszej strony, a tylko przybliżenie piękna STAREJ POCZTY w Biedrusku.
Czy tylko poczty? Otóż nie! Bo ówczesna poczta, to trzy w jednym – stacja pocztowa, centrala telegraficzna i wartownia z aresztem. Ponadto wyżej wspomniane charakterystyki również zachowały się w innych budynkach na terenie Biedruska.
Wierzymy, że dalsze użytkowanie i prace konserwatorskie będą prowadzone z zachowaniem pierwotnego piękna architektonicznego, w granicach prawnych wymogów i technicznych możliwości.
Niżej przedstawiamy roboczy materiał, który po „obróbce” grafika komputerowego, warto wyeksponować w centrum Biedruska wraz z innymi materiałami nawiązującymi do historii naszej miejscowości. Technika, format, miejsce i dobór fotografii mogą być zmienione i plastycznie ubarwione. Na terenie parkingu jest tablica informacyjna promująca ścieżki rowerowe. Być może warto odnowić i zaktualizować treść tablicy powiększając o proponowany materiał:
|
B I E D R U S K O – O D W A C H TO CHARAKTERYSTYCZNY BUDYNEK TAK ZWANEJ STAREJ POCZTY. NA PRZESTRZENI 120 LAT W ZASADNICZEJ CZĘSCI POZOSTAŁ NIEZMIENIONY. UJMUJE SWOJĄ ARCHITEKTURĄ ALE TEŻ MUREM PRUSKIM TYPU WIELKOPOLSKIEGO. FACHWERK, MUR Z CEGŁY Z WIDOCZNĄ KONSTRUKCJĄ DREWNIANĄ UZNAWANY ZA ELEMENT DEKORACYJNY BUDYNKU. OD 6 GRUDNIA 1900 ROKU PEŁNIŁ FUNKCJĘ STACJI TELEGRAFICZNEJ I URZĘDU POCZTOWEGO. PRAWDOPODOBNIE OD 1906(?) ROKU DODATKOWO WARTOWNII I ARESZTU GARNIZONOWEGO. WARTOWNIA GŁÓWNA, POTOCZNIE OKREŚLANA MIANEM – ODWACH. PO DRUGIEJ WOJNIE ŚWIATOWEJ CZĘŚĆ WOJSKOWĄ PRZENIESIONO DO KOSZAR JEDNOSTKI. W BUDYNKU POZOSTAŁA PLACÓWKA POCZTY POLSKIEJ, KTÓRĄ W ROKU 1987 PRZENIESIONO DO KOMPLEKSU WCH „EWA”. OPUSZCZONE POMIESZCZENIA OKRESOWO WYDZIERŻAWIANO OSOBOM PRYWATNYM POD DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWO – HANDLOWĄ. NA PIĘTRZE ZNAJDOWAŁY SIĘ, POCZĄTKOWO JEDNA A PÓŹNIEJ DWIE KWATERY MIESZKALNE. NIERUCHOMOŚĆ, NIEWPISANA DO REJESTRU ZABYTKÓW, POZOSTAJE POD NADZOREM WIELKOPOLSKIEGO KONSERWATORA ZABYTKÓW. OD 2014 ROKU STANOWI WŁASNOŚĆ PRYWATNĄ. TRWA REMONT BUDYNKU Z PRZEZNACZENIEM NA DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWĄ. W MIARĘ MOŻLIWOŚCI ZOSTAŁ ZACHOWANY HISTORYCZNY WYGLĄD OBIEKTU Z CZĘŚCIOWYM WYEKSPONOWANIEM NIEOTYNKOWANYCH ŚCIAN MURU PRUSKIEGO. |
Widok od strony południowej, około 1906 roku. Jedna z pierwszych kart pocztowych, kopia ze zbioru Jakuba MAŁECKIEGO;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Widok od strony południowej – zachodniej. Kopia karty pocztowej z 28 lutego 1906 roku, ze zbioru eBiedrusko.pl;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Widok od strony południowej. Kopia karty pocztowej z 1906 roku ze zbioru Jana Marka Ka;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Kopia karty pocztowej na potrzeby pruskiej armii. Źródło nieznane: Internet;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Widok od strony północnej, około 1916 roku. Budynek został powiększony o dodatkową kwaterę mieszkalną na piętrze. Kopia karty pocztowej ze zbioru Jakuba MAŁECKIEGO;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Widok od strony południowo – zachodniej. Kopia karty pocztowej z 1915 roku. Źródło nieznane: Internet;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Karta pocztowa z 1916 roku. Foto – montaż Jana Marka Ka;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Widok od strony południowej. Fotografia z ceremonii odprawy wart. Data bliżej nieznana.
Źródło nieznane: Internet;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Obóz ćwiczebny. Na pierwszym planie odwach w okresie międzywojennym.
Źródło: nieznane – Internet, eBiedrusko;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Obóz ćwiczebny – odwach, około 1920 roku.
Źródło: nieznane – Internet;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Widok od strony zachodniej. Fotografia z lat okupacji hitlerowskiej. Źródło nieznane: Internet;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
„Warta. POD BROŃ!”, zdjęcie z 1931 roku;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Widok od strony północno – zachodniej. Fotografia z lat okupacji hitlerowskiej.
Źródło nieznane: Internet;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Widok od strony zachodniej. Fotografia z lat okupacji hitlerowskiej.
Źródło nieznane: Internet;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Fotografia z 2002 roku. Źródło: Internet, eBiedrusko;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Fotografia z 2014 roku, fotomontaż w ujęciu „wczoraj i dziś”.
Źródło: Internet, eBiedrusko; autor: Mateusz Dolata
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Fotografia z 2014 roku, fotomontaż w ujęciu „wczoraj i dziś”, w trakcie remontu.
Źródło: Internet, eBiedrusko; autor: Mateusz Dolata
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Źródło: Internet, Portal Biedrusko.org ;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Z materiałów Jana Marka Ka;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Tak było …, Źródło, Internet;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Tak jest ….; Źródło: MD Studio, autor: Mateusz Dolata
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
15 stycznia 2020;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
W TRAKCIE KAPITALNEGO REMONTU (kliknij w zdjęcie przytrzymując CTRL, aby otworzyć w nowej zakładce)
Z PERSPEKTYWY NOWEGO OSIEDLA (kliknij w zdjęcie przytrzymując CTRL, aby otworzyć w nowej zakładce)
PO SĄSIEDZKU
W latach 1919 – 1935 budynek WOJSKOWEJ ADMINISTRACJI KOSZAR.
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Na pruskim planie z 1918 roku budynek ten opisano:-Schule des Gutsbezirks Trupenubungsplatz – szkoła dzielnicowa(wojskowa,) a ulicę opisano: Treskow Strasse;
1 kwietnia 2016 ;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Powyższe materiały wymagają profesjonalnej obróbki plastycznej i mogą stanowić materiał do dalszego wykorzystania opisowego oraz graficznego. Na tle budynku jest widoczna tablica informująca o przebiegu ścieżek rowerowych.
W ostatnich latach nastąpiły zmiany, w tym trwa stopniowy, dalszy remont budynku. Funkcjonuje żłobek oraz powstało piękne, nowe osiedle PARKOWE.
Wciąż w „tajemnicy” pozostają wnętrza głównego budynku „STAREJ POCZTY”. Zapewne ciekawostek architektonicznych tam nie brakuje.
15 stycznia 2020;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Z historycznego punktu widzenia, na podkreślenie zasługują trzy fakty:
– w 2017 roku uchwałą rady gminy wprowadzono nową nazwę dawnej ulicy Karola Świerczewskiego, dzieląc ją na dwa odcinki: od koszar do ronda, jako ulica Wojskowa (w czasach pruskich była to ulica Piechoty) oraz od ronda do przystanku autobusowego jako ulica Parkowa;
– w 2018 roku uchwałą rady gminy nadano nazwę ronda: – Rondo 31 Grudnia 1918 Roku, nawiązując do daty przejęcia Biedruska przez powstańców wielkopolskich;
– w 2019 roku, z inicjatywy właściciela zespołu pałacowo – parkowego, dokonano odsłonięcia nowego pomnika. Pomnik Pamięci Powstania Wielkopolskiego ma symboliczny charakter panteonu bohaterów powstania.
15 stycznia 2020;
(kliknij, aby powiększyć zdjęcie)
Liczymy, że artykuł i niżej przytoczone wypowiedzi – komentarze naszych czytelników na profilu FB będą początkiem kolejnego etapu wspomnień, a „STARA POCZTA” wraz ze swoją historią zostanie utrwalona. Nie wykluczamy szeregu sprostowań w opisie, ale też liczymy na kolejne zdjęcia, karty pocztowe i jak zawsze cenne informacje.
ZDJĘCIA/OBRAZY RZADKO LUB NIGDY NIEPUBLIKOWANE (kliknij w zdjęcie przytrzymując CTRL, aby otworzyć w nowej zakładce)
SERIA KOMENTARZY NAWIĄZUJĄCYCH DO JEDNEGO Z POSTÓW NA FACEBOOK:
1. Mieczysław D.:
– Piękna karta i ciekawość powoduje, że zapytam z którego roku pochodzi ta karta? Budynek pochodzi z 1900 roku, a od 6 grudnia 1900 roku funkcjonowała w nim stacja pocztowa i stacja telegraficzna. Od 1901 roku wartownia i areszt garnizonowy. Wschodnia część budynku została dobudowana w terminie późniejszym i odróżnia ją kształt dachu. Dwa lokale mieszkalne na piętrze były zakwaterowane już w czasach pruskich. Dzisiaj to ulica 1 Maja, wówczas Treskow Strasse.
I tak oto za sprawą karty pocztowej w komentarzach mamy piękną kartę z historii Biedruska.
2. Halina P.:
– Poczta Polska (nie pamiętam do kiedy), potem była Gospoda Przy Drodze. W części budynku gdzie mieści się teraz żłobek była dawno temu Księgarnia, a następnie kolejno Sklep Warzywniczy (p. Musiał), Sklep Mięsny (p. Pietrzak), Sklep Spożywczy (p. Dominas). Obok poczty były „Usługi Krawieckie i sklep „(p. Bartosiak), później ktoś inny prowadził Sklep odzieżowy, a na początku jeszcze był Szewc. Koło budynku, tu gdzie jest wejście do żłobka stał kiosk „Ruch”. W budynku na górze były mieszkania. Mieszkała tam pani Naczelnik Poczty z rodziną.
3. Monika M.:
– Pani Halina P., przed Panem Musiałem sklep warzywno- owocowy prowadziło jeszcze małżeństwo z Naramowic.
4. Danuta J.:
– Była poczta, najlepiej wie pani Wilk bo tam pracowała i pani Banaszyńska.
5. Monika M.:
– Sklep, poczta, gospoda.
6. Mieczysław D.:
– Monika M., Moniko do kiedy była tam poczta?
7. Stanisław Z.:
– Poczta była chyba do 1987r., naczelnikiem była Pani Wilk. W 1988 roku otworzył sklep Pan Musiał. Na piętrze do śmierci mieszkał były poczmistrz Pan Kasierski z żoną, a po nim Pani Banaszyńska, jako naczelnik z rodziną.
8. Mieczysław D.:
– Stanisław Z. , i jeszcze był tam posterunek MO!
9. Stanisław Z.:
– A…, był ale przeważnie zamknięty.
Kolejna seria komentarzy, tym razem pod tym ZDJĘCIEM
Renata M.:
– Na pocztówce widzę starą pocztę!!! miło wspominam panie w okienkach oraz panów listonosza!
Portal ebiedrusko.pl – wczoraj, dziś i jutro: – Renata, dokładnie. Warto poczekać
Michał G.: – I ciężkie jak diabli drzwi oraz czarno białe płytki na podłodze.
Renata M.: – Michał Giełdon, o po bokach pamiętam były wojskowe skrytki pocztowe!
Michał G.:– Kiedyś widziałem zdjęcie niemieckiego żołnierza w tej budce wartowniczej zestawione ze zdjęciem polskiego żołnierza kilka lat później. Już nigdy później na to nie natrafiłem. Pamiętam, że budka była ta sama, ale miała odwrotny wzór przy tych samych kolorach (chyba, bo zdjęcie było czarno białe).
Portal ebiedrusko.pl – wczoraj, dziś i jutro: – Michał, to już niedługo będzie można przebierać w zdjęciach i pocztówkach, byle serwer to wytrzymał.
Renata M.: – Czekam z niecierpliwością …
UWAGA
Jeśli zainteresował Cię ten materiał powróć do naszego FACEBOOKa (kliknij w link) i polub / udostępnij dalej 🙂
Dziękujemy,
Redakcja
Komentarze
Dodaj komentarz