To radziecki symbol rakiety operacyjno – taktycznej zestawu 9K72 Elbrus. Nie zamierzam wracać do opisów technicznych i charakterystyk tej historycznej broni rakietowej. Chcę zwrócić uwagę na związek jaki ma ta rakieta z Biedruskiem ale też z Muzeum Uzbrojenia na poznańskiej Cytadeli.
/autor opracowania: Mieczysław DEJ/
/Zdjęcie – wykonanie własne/
Zwiedzając muzealne, plenerowe wystawy natrafimy na taką właśnie rakietę, która „leży” wśród innych eksponatów i tylko znającym kulisy przywołuje wspomnienia z nią związane. Już na początku uspokajam, że jest to egzemplarz szkolny. Stanowi dar naszego garnizonu dla muzeum. Przez kilka lat była przechowywana w tutejszym magazynie rakiet i nie była wykorzystywana do szkolenia obsług wyrzutni. W ramach podjętej współpracy, krótko przed wycofaniem wojsk radzieckich z Polski, została przekazana 3 WBA przez dowództwo radzieckiej brygady z Bornego Sulinowa. Dodam, że w minionych latach przywoływane są brygady rakiet operacyjno – taktycznych stacjonujące w Biedrusku, Choszcznie, Bolesławcu i Orzyszu ale też należy pamiętać, że takie związki taktyczne stacjonowały w garnizonach AR na terenie innych państw Układu Warszawskiego. W Polsce, między innymi były to Borne Sulinowo i Strachów(Pstrąże) koło Żagania. Czym innym były w Podborsku, Brzeźnicy oraz Templewie ściśle skrywane składy w których magazynowano głowice przewidziane do przekazania naszym wojskom rakietowym i lotnictwu. Były też składy na potrzeby radzieckich wojsk. Dopiero po latach można trafić na dostępne informacje, wówczas nam nieznane. Podobne jednostki oraz magazyny znajdowały się na terytorium NRD, Czechosłowacji, Węgier i Bułgarii. Zarówno w ujęciu narodowym jak też koalicyjnym.
Był taki plan by …
Początkowo zamierzano by w koszarach, nieopodal placu apelowego, w miejsce byłego kiosku Ruch, tę właśnie rakietę wykorzystać jako element dekoracji, by nie napisać pomnik, który będzie odwoływał się do minionych lat historii jednostki. Podkreśli rakietowy charakter jednostki. Od planów do wykonania droga daleka. Ostatecznie dobrze się stało, że dowódca brygady zaniechał dalszej realizacji zamiaru z którym nosił się przez kilka miesięcy. Zapewne koszty i wysiłek pracy żołnierskiej były ważne. To jedno, ale też nieuchronna transformacja wojska jaka następowała, zrobiły swoje. Zostały nam wspomnienia, szczególnie oficerów, którzy odbierali ten egzemplarz od Rosjan, później przekazany do muzeum.
3 Brygada Artylerii przeformowana została w 3 Pułk Rakiet, kilka miesięcy przekazując do składnic swój podstawowy oręż – zestawy rakietowe 9K72 Elbrus. Z wyjątkiem tej szkolnej rakiety, która cieszy oko zwiedzających muzeum na Cytadeli. Można tylko ubolewać nad tym, że zabrakło typowych podstawek na jej ułożenie. Stół startowy pozwoliłby na więcej. Zdarzają się opisy z wieloma przekłamaniami, głównie w internecie. Długa byłaby lista nazw i skrótów uzbrojenia oraz sprzętu i elementów składowych tego kompleksu, dlatego też gwoli ścisłości podam tylko, że 9K72 to zestaw rakietowy, 9P117(M, M1) to wyrzutnia rakiet, 8K14 to rakieta. Rakietę stanowi nosiciel i głowica. Nazwy techniczne, taktyczne to jedno a nomenklatura NATO to druga odsłona tych samych egzemplarzy uzbrojenia i sprzętu pomocniczego. W Polsce nie szkolono żołnierzy z użycia rakiet z głowicami konwencjonalnymi oraz chemicznymi. Nie wszystkie typy uzbrojenia występowały na naszym wyposażeniu. Więcej o tym w artykule: „Z kroniki 3. Warszawskiej Brygady Artylerii…”
– https://ebiedrusko.pl/aktualnosci/z-kroniki-3-warszawskiej-brygady-artylerii-2/#more-996;
/Zdjęcie pochodzi z Kroniki 3WBA/
Dobry, skondensowany materiał, który polecam wszystkim zainteresowanym, ujęto w Wikipedii pod adresem:
– https://pl.m.wikipedia.org/wiki/R-17;
Czy warto przywoływać takie zdarzenia?
Zapewne warto kojarzyć ten eksponat w Muzeum Uzbrojenia na Cytadeli z naszą 3 WBA. Z Biedruskiem. Wiadomo, że tylko w kwestii lokalnej ciekawostki.
Bez służbowej „wyprawy” naszych oficerów do Bornego Sulinowa, dzisiaj nie byłoby takiego eksponatu w poznańskim muzeum. Wówczas lokalna fama niosła historyjkę o tym jak stosunkowo łatwo było dostać się do radzieckiej brygady w porównaniu z karkołomnymi zabiegami by opuścić koszary, z przeładowaną rakietą na naczepie transportowej.
Pojazdy-wyrzutnie 9P117 są eksponowane w następujących muzeach: – Muzeum Historii i Tradycji Żołnierzy Suwalszczyzny w Suwałkach, – Muzeum Artylerii w Toruniu, – Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Natomiast rakiety między innymi w Muzeum Uzbrojenia w Poznaniu, w Pomorskim Muzeum Wojskowym w Bydgoszczy oraz silnik rakiety w Lubuskim Muzeum Wojskowym w Drzonowie koło Zielonej Góry.
Rodzą się też inne pytania. Na wiele z nich odpowiem, że tylko kwestią czasu pozostaje odtworzenie Wojsk Rakietowych, co przejawia się w świetle modernizacji Sił Zbrojnych RP.
/Zdjęcie – wykonanie własne/
Na dzisiaj pozostają nam wędrówki po wystawowych plenerach we wspomnianych muzeach. Proponuję w wolnej chwili odwiedzić najbliższe Muzeum Uzbrojenia na Poznańskiej Cytadeli, oddział Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości. Tam można oko pocieszyć i dotknąć historii.
Opisana rakieta znajduje się obok śmigłowców oraz zestawu rakietowego „Dźwina”. Proponuję zobaczyć z bliska i zapamiętać, że nasze Biedrusko nie tylko bronią pancerną stało. Prócz 3 WBA w tutejszym, już byłym garnizonie dzielnie służyli rakietowcy w pododdziałach 79 spr WOPK (później 79 sprOP), w tym samym kompleksie koszarowym, przy ulicy Poznańskiej.
https://pl.wikipedia.org/wiki/79_Pu%C5%82k_Rakietowy_Obrony_Powietrznej;
/autor opracowania: Mieczysław DEJ/
Komentarze
Dodaj komentarz