W życiu każdego narodu, społeczności mają miejsce chwile szczególne, a także te, o znaczeniu fundamentalnym, które decydują o jego tożsamości.
/opracowali: Mieczysław Dej, Jan Marek Ka/
Dla narodu polskiego fundamentalną datą był rok 966, który przyjęto za początek naszej państwowości, gdyż najprawdopodobniej wtedy miał miejsce chrzest księcia Mieszka I. Ten moment przyjęło się uważać, za chrzest państwa polskiego. Choć historycy nie mają całkowitej pewności, czy nie było to trochę wcześniej lub później, to z braku absolutnie precyzyjnych źródeł historycznych, przyjęto właśnie tę datę jako najbardziej prawdopodobną, bo narodowi dla jego świadomości historycznej taka data była potrzebna między innymi dla obchodzenia rocznic i budowania tożsamości. Jak pamiętamy, 1050 – rocznicę chrztu Polski świętowaliśmy w roku 2016.
Rok 2018 przynosi nam kolejne powody do świętowania. Pamiętamy, że 100 lat temu nasi pradziadowie doprowadzili po 123 latach zaborów do odzyskania przez Polskę niepodległości. Choć część ziem objęta pierwszym zaborem z roku 1772 pozbawiona była niepodległości jeszcze dłużej. Bieżący rok dla Wielkopolan to także przypomnienie wielkiego zrywu powstańczego, który jako jeden z niewielu zakończył się sukcesem. Powstanie Wielkopolskie i data jego wybuchu, to dla naszego regionu rocznica najwyższej wagi i nic dziwnego, że trwają przygotowania do godnego jej uczczenia.
Państwo, region, rocznice historycznie nie aż tak bardzo odległe, nie budzą wątpliwości daty, ani ich udokumentowanie.
A jak w rok 2018 wstępuje Suchy Las? Do świętowania dat o charakterze narodowym dołączono rocznicę o wymiarze lokalnym. 800 lat Suchego Lasu. Jak świętować to dlaczego nie wspólnie ?
Co oznaczają te liczby i jak je mamy interpretować? I tu właśnie pojawia się problem. W myśl dostępnych źródeł, bezsporne jest, że pojawił się dokument datowany na 1218 rok, który po wielu latach poprawiano i dopiero przy poprawkach, dopisano do niego nazwę dziś znaną jako Suchy Las. Tej nazwy nie było oryginalnie w tym dokumencie w 1218 roku. Czy to znaczy, że wówczas wieś istniała, albo nie ? Tego nie wiemy, ale można przyjąć że Suchy Las – jak i wiele innych okolicznych wsi – już istniał, tylko nie był nigdzie wzmiankowany, co nie jest rzeczą dziwną zważając na to, kiedy powstawały na ziemiach polskich pierwsze kroniki, czy inne dokumenty spisane na papierze.
Zrzut ekranowy ze strony: http://suchylas.pl/index.php/pl/ (widok 2018-01-21)
Jednej daty jesteśmy pewni.
Gmina Suchy Las powstała w dniu 1 stycznia 1973 roku i 1 stycznia roku 2018 powinniśmy świętować 45-tą rocznice jej powstania. Ta data akurat nie podlega dyskusji, choć chyba nie była nigdzie jakoś szczególnie akcentowana. Rocznica została świadomie lub nieświadomie pominięta w życiu gminy. Przy czym świętowanie 800 – lecia, nie musi być równoznaczne ze świętowaniem historii samej gminy, ale można sobie wyobrazić, że pojawi się chęć świętowania rocznicy powstania miejscowości, w której mieści się urząd gminny. Trzeba jednak powiedzieć otwarcie co i dlaczego świętujemy, bo w przeciwnym razie mieszkańcy zostają wprowadzeni w błąd albo przynajmniej w stan niepewność.
A co dalej z tą odleglejszą historią? Czy mamy choć w miarę pewne daty w temacie w średniowieczu?
Fragment mapy „Palatinatvs Posnaniensis Nova Delineatio” z 1665 roku. https://commons.wikimedia.org/wiki/
Szukając odpowiedzi o historyczne korzenie, możemy trafić na stronę internetową prowadzoną przez Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk:
I tutaj wpisujemy w okno wyszukiwarki hasło „Suchy Las”.
Wyszukane hasło „suchy las” w słowniku : http://www.slownik.ihpan.edu.pl/search.php?id=26124&q=suchy%20las&d=0&t=0
I wyświetla nam się szereg dat, a wraz z nimi skróty i objaśnienia. Dla czytelnika niezaznajomionego z tego rodzaju zapisem, informacje nie są oczywiste:
„1170! [recte: 1187] Zuchilyecz (DA lib. V-VI 94), 1218 interpol. Zuchilez (SŹ 9, 55-59), 1398 or. Suchilas (Lek. 1 nr 392), 1401 Suchilasz (KP nr 666), 1467 kop. XVII w. Suchy Las (CP 439 nr 29)”
Choć kolejne wpisy nie budzą wątpliwości:
-
1388 S. w opolu →Chojnica (Lek. 1 nr 392).
1475 n. pow. pozn. (PZ 20, 26v); [par. Chojnica].
-
1401, 1402 zapowiedź S. →p. 3; 1524 S. graniczy z Morawskiem (PZ 24, 63v).
-
Własn. książęca, następnie joannitów pozn. 1170! [recte: 1187] ks. Mieszko [St.] funduje szpital w Poznaniu przy kościele Ś. Michała [→Święty Jan k. Poznania] i nadaje mu pewne wsie; Radwan bp pozn. nadaje temu szpitalowi stanowiące uposażenie stołu bpa dzies. z tych oraz 7 in. wsi, m. in. Z. (DA lib. V-VI 94; RPD nr 115).
1218 (interpol.) Paweł bp pozn. zatwierdza nadanie swoich poprzedników na rzecz domu joan. pozn. i wylicza należące do nich posiadłości m. in. Z. [nazwa dopisana później na razurze] (A. Gąsiorowski, Najstarsze dokumenty poznańskiego domu joannitów, SŹ 8, 90-93; SŹ 9, 55-57).
Rok 1218 jest datą sygnałem, kiedyś do tego dokumentu dopisano „Zuchilez”. I w internetowym słowniku mamy podane źródło tej informacji : A.Gąsiorowski „Najstarsze dokumenty poznańskiego domu joannitów”.c
W kolejnym archiwum cyfrowym przeglądamy to opracowanie:
Tytuł:
Najstarsze dokumenty poznańskiego domu joannitów
Inny tytuł:
Studia Źródłoznawcze = Commentationes T. 8 (1963) , T. 9 (1964)
Twórca:
Gąsiorowski, Antoni (1932- )
Współtwórca:
Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk
Wydawca:
Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Miejsce wydania:
Warszawa ; Poznań
W tomie 8 czytamy ( dostęp 2018-01-21):
W tomie 9 natomiast czytamy ( dostęp 2018-01-21):
I dalej w tomie 9 możemy odczytać treść dokumentu Biskupa Pawła, gdzie absolutnie najważniejszy wydaje się przypis nr 13:
I w tym momencie jak nie zapytać, czym w kontekście dokumentu biskupa Pawła z 1218 roku, jest rocznica 800 lat Suchego Lasu? Co mamy upamiętniać? Datę ukazania się dokumentu, który w swojej oryginalnej wersji nie zawierał wsi Suchy Las koło Poznania?
Wydaje się, że redakcja Gazety Sucholeskiej w numerze 01(165)styczeń 2017 również podziela opisywane wątpliwości i to w oparciu o ten sam tekst źródłowy Antoniego Gąsiorowskiego.
Na stronie 32 umieszczono fotografię fragmentu dokumentu biskupa Pawła.
W artykule Gazety Sucholeskiej „Suchy Las w dawnych zapiskach” autor Błażej Cisowski napisał:
„Po raz pierwszy nazwa Suchy Las (Zuchilez) pada w dokumencie z 30 listopada 1218 roku wystawionym przez biskupa poznańskiego Pawła, w którym zatwierdza on nadania poczynione przez swoich poprzedników na kościelnej stolicy poznańskiej Radwana, Benedykta i Arnolda na rzecz poznańskich joannitów. … Podsumowując, możemy bez problemu datować metrykalne początki Suchego Lasu na pierwszą połowę XIII wieku. Jednak za sprawą interpolacji powstaje sytuacja nieco niezwykła, bo jeżeli, co bardzo prawdopodobne, Suchy Las wpisany został do biskupiego dokumentu kilka lub kilkanaście lat po jego wystawieniu, to w swoich późniejszych dziejach przez wiele wieków funkcjonował jako własność joannitów właśnie na zasadzie tej dopiski”
Podsumowując , zwracamy się do władz gminy, Wójta, Rady Gminy, Radnych , aby zlecili stosowne ekspertyzy pracownikom Wydziału Historycznego UAM oraz Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, celem uporządkowania dat z historii gminy i wsi Suchy Las, tak abyśmy wiedzieli co i kiedy chcemy upamiętniać.
800 lat Suchego Lasu – co tak naprawdę chcemy obchodzić w 2018 roku ? Pamiętajmy, że w 2023 roku będziemy obchodzić 50 lat od powołania naszej gminy Suchy Las.
Komentarze
Jedna odpowiedź na „Najważniejsze nasze rocznice. Jakie daty świętujemy, pamiętamy. Ile lat ma nasza gmina i sam Suchy Las?”