/opracował: Krzysztof Łączkowski/

Najstarsze ślady osadnictwa ludzkiego na terenie gminy Suchy Las, w granicach której dzisiaj znajduje się Biedrusko odnaleziono w Zielątkowie. Są to pochodzące z około 10-8 tysięcy lat p.n.e. artefakty w postaci grotu strzały, liściaka, rylca i pięciu drapaczy krzemiennych. Ludność, która pozostawiła rzeczone ślady, przez archeologów klasyfikowana jest w ramach kultury świderskiej. Z kolei jeśli chodzi o najdawniejsze znane nam dowody obecności człowieka już na samym terenie dzisiejszego Biedruska, należy wspomnieć kulturę ceramiki wstęgowej, której przedstawiciele zamieszkiwali omawiane ziemie około 4,5-1,8 tysięcy lat p.n.e.


Niemniej większość opracowań dotyczących historii Biedruska początki wsi wiążę z epoką średniowiecza. Bliskość Poznania, jednej z najistotniejszych osad z czasów formowania się domeny pierwszych Piastów, pozwala przypuszczać, iż północne tereny powiatu, zwłaszcza znajdujące się wzdłuż linii Warty, miały szanse być świadkami istotnych wydarzeń już w początkowym okresie państwa polskiego. Najstarsze znane nam źródła pisane na temat Biedruska pochodzą dopiero z 1388 roku. W aktach Sądu Grodzkiego w Poznaniu znalazły się zapiski o braciach Bielawskich, których sprawa dotyczyła 100 grzywien jakie warte były ziemie w Biedrusku. Nazwa miejscowości pochodzi najprawdopodobniej od imienia jednego z kanoników poznańskich Biezdrewa lub Piesdrewa. Samo określenie osady wielokrotnie ulegało zmianie na przestrzeni dziejów. Tylko z epoki średniowiecza znane są nazwy: Besdrofsko (1388), Byeszdzronska dziedzina (1398), Byesdrowsko (1408), Beszdrowszko (1414) i Byesdrowo (1434). W późniejszych okresach pojawiały się także określenia: Byesdrowko/Byeszdrowszko (1510), Byczdrusko (1564/65), Biezdrowsko (1580), Biedrusko (1845), a także niemiecka nazwa – Weissenburg.

mapka 1859 biedruskoMapa z połowy XIX w. gdzie występuje nazwa „Biedrusko”

Zebrane informacje na temat nazewnictwa Biedruska oraz wyszczególnienie określeń miejscowości pojawiających się w źródłach pisanych, pochodzą głównie z procesów o prawa własności. Wśród nich warto zwrócić uwagę na spór rozstrzygany w 1408 roku pomiędzy Febronią Leszczyną a przełożoną klasztoru cysterek z Owińsk, miejscowości oddalonej jedynie o około 5 km od Biedruska, jednak znajdującej się już po drugiej stronie Warty. Proces dotyczył budowy młyna i wydaje się szczególnie istotny z punktu widzenia przeplatania się losów Biedruska z dziejami zakonu, a w dalszej perspektywie także przyłączenia osady w skład klasztornej domeny.

cystersi-herb_duzyHerb Cysterski – źrodło www.owinska.pl

Historycy nie są zgodni co do daty samego przybycia zakonu cysterek do Owińsk i założenia tamtejszego klasztoru. Część badaczy wskazuje na wspomnienia Jana Długosza z 1242 roku. Inni jako jeden z powodów, dla którego cysterki miały przybyć w okolice Poznania parę lat później, podają trwającą do 1244 roku wojnę pomiędzy książętami wielkopolskimi a Piastami ze Śląska. W tym przypadku jako alternatywna data wysuwany jest roku 1252. Niezależnie od przyjętego punktu widzenia i mimo, iż w pierwotnej donacji cysterki weszły w posiadanie obu brzegów Warty w pobliżu swojej siedziby, wielce prawdopodobne jest to, iż samo Biedrusko w momencie ufundowania klasztoru nie znalazło się jeszcze w obrębie jego dóbr.

cysterki z kościołem

Malowidło w Kościele pw. św Jana Chrzciciela – widoczne Siostry Cysterki, a na środku można rozpoznać wizerunek kościoła i klasztoru z 1728 r.

Również wobec daty przyłączenia Biedruska do klasztornej domeny brak jest zgody wśród badaczy dziejów Wielkopolski. Jedna z teorii głosi, iż miało to miejsce już w XIII wieku, kiedy to Biedrusko zostało zakupione przez cysterki, po wcześniejszym sprzedaniu lub utraceniu Dobiegniewa – jednej z osad pierwotnie nadanych siostrom zakonnym przez Przemysła I. Drugą sugerowaną datą jest 1491 rok, kiedy to osada miała zostać odkupiona od Jana Czuryło-Bielawskiego. Ostatnią proponowaną cezurę stanowi rok 1518, w którym Zygmunt Stary wydał zgodę na zakup miejscowości przez siostry zakonne. Według części badaczy dopiero po tej dacie miało dojść do przejęcia rzeczonych terenów od Jana Bielawskiego, wraz z Nosilnem i Wygonowem za równowartość 800 grzywien.

Obojętnie za którą z przytoczonych alternatyw ostatecznie opowiedzą się historycy, bez wątpienie włączenie Biedruska w posiadanie zakonu jest momentem przełomowym w dziejach miejscowości, ponieważ jego losy na kilkaset lat złączone zostały z dziejami klasztoru w Owińskach. Niemniej kwestia czy był to okres dwustu czy pięciuset lat, pozostaje wciąż pytaniem otwartym.

za KRONIKA POWIATU POZNAŃSKIEGO NR 5-2014 (autor p. Szymon Czajkowski)


/opracował: Krzysztof Łączkowski/

Komentarze

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Pogoda dla Biedruska
12°
zachmurzenie duże
wilgotność: 60%
wiatr: 6m/s płd. - płd. zach.
Max: 12 • Min: 12
21°
Sob
19°
Nd
18°
Pon
Weather from OpenWeatherMap